Bebeğin anne karnında geçirdiği 9 aylık serüvenin başlangıcından itibaren doğumu ve gelişim sürecinde birçok faktör bebeğin bağışıklık sistemini oluşturmakta ve etkilemektedir. Özetlemek gerekirse;
- Sezaryen doğumlar, en sık disbiyozis (bağırsak içi bakterilerin dengesinin bozulması) nedenidir.
Sezaryen, DSÖ tarafından yayınlanan bilgilere göre dünyada %15 oranında tercih edilirken ülkemizde %53,2 oranla uygulanmaktadır. Bu bilgiye göre ülkemiz, dünya sıralamasında en çok sezaryen gerçekleştiren Çin ve Brezilya’dan sonra 3. ülke konumundadır.
Sezaryen doğumlarda, ancak bir yıl sonra bağışıklık sistemi eşleşebilmektedir. - Diyabet, obeziteTürkiye’de çocuklarda; çok belirgin bir şekilde artış sergilemektedir. Bunlar da immün risk faktörleridir.Tavşan yavrusu 6 günde, büyük baş hayvanlarda 47 günde, insanda ise yaklaşık 180 günde doğum ağırlığının 2 katına ulaşılmaktadır. Onun için anne sütü dışında verilen diğer sütler obeziteye sebep olmaktadır.
- Anne sütü ilk simbiyotiktir. Yani, çocuğun hayata adapte olmasında etkilidir. Çocuğun iş başarısında, popülaritesinde, sağlıklı yaş almasında ciddi etkileri vardır. Bu nedenle anne sütünün bebeğin bağışıklık sistemini koruması ve geliştirmesi açısından önemli bir yeri olduğu unutulmamalı ve ilk altı ayda mutlaka sade anne sütü verilmeli ve iki yaş civarında kesilmelidir.
- Anneye bağlı faktörlerde; annenin antibiyotik kullanımı, stresi, beslenmesi vb. etkenler/faktörler, bebeğin immün (bağışıklık) sisteminin oluşumunda etkilidir. Anne sütünün bebeğin mikrobiyatasının oluşumunda önemi oldukça fazladır. Özellikle de bebeğin ilk 1000 günü, immün sistemin oluşumunda önemlidir. Bu nedenle emziren annelerin kullandıkları ilaçlara dikkat etmeleri ve stresten uzak durmaya çalışıp dengeli beslenmeleri gerekir.
- Antibiyotik kullanımı Türkiye’de yüksektir. Yazılan reçetelerin %40’a yakınında antibiyotikler bulunmaktadır.Antibiyotik kullanımı bağırsak içi bakterilerin dengesinin bozulmasında önemli rol oynar ve her yaş grubunda mikrobiyata yönünden olumsuzdur. Antibiyotik kullanımı sonrası gerçek mikrobiyata 100 günde oluşmaktadır. Antibiyotikler mutlaka antibiyogram yapılarak verilmelidir.
- Allerjik bünye ve hastalıklar da bağışıklığı zayıflatmaktadır.
Bu bilimsel gerçekler göz önüne alındığında, hem anne hem de bebek beslenmesinin bağışıklığı arttırmada oldukça önemli olduğunu söyleyebiliriz. Bebeklerin beslenmesinde anne sütünü tercih etmeli, annelerin beslenmesinde ise doğal ve mevsimsel sebze ve meyvelerle, zengin içerikli dengeli bir beslenme programı uygulanmalıdır. Antibiyotik kullanımı olabildiğince sınırlandırılmalı, stresten uzak durmalı ve normal doğum tercih edilmelidir.
Uzm. Dr. Galip KIRICI
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
[liker]