Yeni doğan bebeğiniz sürekli ağlıyor, gaz sancısı nedeniyle sıkıntılı anlar yaşıyor ve kilo alamıyorsa onun bu durumunu değerlendirmeniz gerekiyor. Çünkü bebeklerin hemen hemen hepsinde görülebilen bu belirtiler, bazen süt alerjisinin göstergesi olabilir.
Bebeklik döneminde en sık rastlanan gıda alerjisi, süt alerjisi yani inek sütü alerjisi dir. İnek sütündeki proteinlere karşı (özellikle beta laktalbümin) vücudun verdiği bir alerjik reaksiyondur. İnek sütünün bebeğe doğrudan verilmesi ile olabildiği gibi, anne sütü ile beslenen bebeklerde, annenin diyetindeki inek sütü içeren gıdaların bebeğe emzirme yolu ile geçmesi sonucu da ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca çoğu hazır mamanın inek sütü proteinlerini içermesi nedeniyle, mama ile beslenen bebekler de de alerji görülebilmektedir. İnek sütü alerjisi olan çocuklarda genellikle keçi sütü ve soya sütüne karşı da çapraz alerji gelişebilmektedir. Bebeğe ve anneye beslenme önerilerinde bulunurken bu konuya dikkat edilmelidir.
SÜT ALERJİSİNİN BELİRTİLERİ
Belirtiler bebeğe ve alerjinin ağırlık derecesine göre değişkenlik göstermektedir. Bazı bebeklerde tek bir belirti olurken, bazılarında birden fazla belirti birlikte olabilmektedir. Klinik bulgular, genellikle ilk 6 ayda başlamakla birlikte, bazen daha geç yaşlarda da ortaya çıkabilmektedir. Belli başlı belirtiler şunlardır:
- İlk aylarda aşırı ağlama ve ciddi gaz sancısı
- Beslenme sonrası kusmalar ve buna bağlı olarak tartı alamama
- Kanlı ve sümüksü dışkılama ve bezen de kabızlık
- Ciltte egzama tarzında kızarık ve kaşıntılı deri döküntüleri
- Geçmeyen bir hışıltı, öksürük, burun tıkanıklığı
- Tekrar eden bronşit ve/veya bronşiolit atakları
Tedavide ana prensip, alerjiye yol açan maddeden kaçınmaktır. Anne sütü ile beslenen bebekte, annenin diyetinden süt ve süt ürünlerinin çıkarılması ile tedaviye başlanmış olunacaktır.
Süt alerjisi tanısında 3 yöntem kullanılmaktadır.
- Deri Testi: Her yaşta yapılabilir, güvenilirlik % 95’tir.
-
Kanda İnek Sütüne Özgü Antikorların Tespit Edilmesi: % 90 güvenilirdir.
- Eliminasyon Yöntemi: İnek sütünü içeren gıdalar bebeğe bir süre verilmez. Bu süre içinde mevcut belirtilerin kaybolması beklenir. Belirtiler geçtikten sonra inek sütü tekrar denenir. Belirtilerin yeniden ortaya çıkması inek sütü alerjisini destekleyecektir.
Bebeklik döneminde en sık rastlanan gıda alerjisi, süt alerjisi yani inek sütü alerjisi dir. İnek sütündeki proteinlere karşı vücudun verdiği bir alerjik reaksiyondur.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Tedavide ana prensip, alerjiye yol açan maddeden kaçınmaktır. Anne sütü ile beslenen bebekte, annenin diyetinden süt ve süt ürünlerinin çıkarılması ile tedaviye başlanmış olunacaktır. Ayrıca, alerji ortadan kalkana kadar, mevut klinik bulgulara göre, bebeğe ilaç tedavisi uygulanması da gerekebilmektedir. Mama ile beslenen bebeklerde ise inek sütü proteini içermeyen mamalar tercih edilmelidir.
İNEK SÜTÜ YERİNE HİNDİSTAN CEVİZİ SÜTÜ
Anne sütü ile beslenen bebeklerde, annenin tükettiği süt ve süt ürünleri, emzirme yolu ile bebeğe geçerek alerjiye yol açmaktadır. Bu durumda anne sütü ile beslenmeye devam edilmesi, ancak annenin diyetinden süt ve süt ürünlerinin tamamen çıkarılması önerilmektedir. Anneyi kalsiyum eksikliğinden korumak için medikal destek önerilmeli ve diyetisyen eşliğinde beslenmesi düzenlenmelidir.
İnek sütü alerjisi olan bebeklerde, soya proteini ve keçi sütü alerjisi de birlikte olabileceğinden, annenin diyetinden bu grup ürünler de çıkarılmalıdır. Tereyağı ve margarin yerine bitkisel yağlar tercih edilmeli, krema, süt tozu, sütlü bisküviler, sütlü makarnalardan kaçınılmalıdır. Pirinç sütü, yulaf sütü ve hindistancevizi sütü, inek sütü yerine kullanılabilir.
ANNE SÜTÜ İLE BESLENME KORUNMADA ÖNEMLİ
Tüm hastalıklarda olduğu gibi inek sütü alerjilerinde de korunma çok önemlidir. Anne sütü ile beslenme korunmada esastır. Anne sütü, bebekleri alerjik astımdan koruduğu gibi, gıda alerjilerinden ve özellikle inek sütü alerjisinden de koruyucu rol üstlenmektedir.
İlk 6 ay bebekleri sadece anne sütü ile beslemek, alerjiden gıda ile yani inek sütü ile bebeği mümkün olduğunca geç tanıştırmak ve ilk 12-18 ay inek sütü vermemek korunmada doğru bir yaklaşım olacaktır.
BEBEK BÜYÜDÜKÇE İNEK SÜTÜNE UYUM SAĞLAR
İnek sütü alerjisi saptanan bir bebeğe, 12-18 ay süre ile inek sütü içeren gıdalar ve inek sütü bazlı mamalar verilmez; özel mamalar ile beslenmesi desteklenir. Bu sürenin sonunda tekrar inek sütü verilmeye başlanarak, belirtilerin ortaya çıkıp çıkmadığı gözlenir. İnek sütünü tolere etmeye başlama süresi bebekten bebeğe değişiklik göstermektedir. Çocukların % 56’sında 1 yılda, % 77’sinde 3 yılda inek sütüne tolerans gelişmektedir.
Alerji saptadığımız bir bebekte, inek sütünü diyetten ne kadar alimine edebilir ve bebeği bu alerjen maddeden ne kadar çok koruyabilirsek, tolerans gelişmesi ve iyileşme süreci de o kadar çabuk olacaktır.