Menisküs Yırtıklarında Tanı Nasıl Konulur?
İyi bir dinleme ve fiziki muayene Menisküs yırtığı tanısını büyük ölçüde ortaya çıkarır. Dizdeki aşınma-eskimenin miktarını değerlendirmek ve kemik yapılarında başka bir sorun olup olmadığını ya da eşlik eden başka sorun olup olmadığını anlamak için röntgen grafileri istenir. Menisküs yırtıklarının tanısını doğrulamak, yırtığın doğasını, eşlik eden diğer sorunları saptamak ve tedavi planı yapmak için Emar (MRG) çekilir. Emar’ın Menisküs yırtıklarını saptamadaki doğruluk oranı, usulüne uygun çekimine ve deneyimli ellerde değerlendirilmesine bağlıdır. Ancak tanı ve tedaviye karar vermede tek belirleyici Emar değildir. Bazı olgularda yırtık olmadığı halde yırtık varmış gibi görüntü elde edilebilir (yalancı pozitif sonuç) ya da tam tersine yırtık olduğu halde Emar’da saptanamayabilir (yalancı negatif sonuç). Bu nedenle usulüne uygun çekim yapılması son derece önemlidir. Özellikle daha önceden Menisküs’e yönelik cerrahi tedavi yapılmış ise hata payı artmakta ve daha ileri tanısal yöntemler gerekebilmektedir. Tanı ve tedaviye karar vermede; hastanın şikâyeti, muayene bulguları ve Emar görüntüsü bir biriyle uyumlu olmalıdır. Bazı hallerde bu tanı yöntemlerinin hepsi yetersiz kalabilir. Bu durumda Artroskopi (eklemin içine bakılması) ile tanı doğrulanır.
Menisküs Yırtıklarının Tedavisi Nasıl Yapılır?
Gençlerde Menisküs yırtıklarının tedavisi çoğunlukla cerrahidir. Çok nadir görülen ve tam kat olmayan bazı küçük yırtıklar dışında Menisküs’lerin kendiliğinden iyileşme yeteneği yoktur. Belirgin yakınmaları olan hastalarda eğer yırtık onarıma uygunsa cerrahi müdahale ile Menisküs yırtığı onarılır. Eğer yırtık onarıma uygun değilse, yırtık olan kısım çıkartılır ve geri kalan Menisküs dokusu düzenlenir. İleri yaştaki hastalarda Menisküs yırtıklarına genellikle dizde eklem kıkırdağının yıpranması, aşınması (artroz) eşlik eder. Sadece Menisküs yırtığına müdahale etmek sorunu tam olarak çözmeyebilir. Bu durumda ilaç tedavisi, eklem içi enjeksiyon, fizik tedavi, Artroskopi ile birlikte kemik düzeltici ameliyatlar gibi diğer yöntemler de tedaviye dahil edilir. Dizin uzun dönem sağlığı ve önemli görevlerini yerine getirmesi için Menisküs yırtıklarında ilk seçenek onarımdır. Menisküslerin damarlanma özellikleri nedeniyle iyileşme yetenekleri çok yüksek değildir. Menisküs yırtıklarının kabaca beşte biri tamire uygundur. Menisküs tamiri ve yırtık olan kısmın alınmasının Artroskopik (eklemin içine bakılması) yöntem ile yapılması günlük ve spor yaşamına erken dönüşü sağlar.
Menisektomi Nedir?
Onarıma uygun olmayıp yırtık olan Menisküs parçası çıkartılır. Bu işleme Menisektomi adı verilir. Bu işlem sırasında sadece yırtık olan kısım çıkartılarak Menisküsün geriye kalan sağlam kısmı korunmaya çalışılır. Buna Parsiyel Menisektomi adı verilir. Ne kadar çok Menisküs dokusu korunabilirse dizin uzun dönem sağlığı için o kadar iyi olur. Zira korunan Menisküs dokusu kısmen de olsa yük taşımaya devam eder. Parsiyel Menisektominin erken dönem sonuçları çok iyidir. Ameliyat sonrasında ciddi bir rehabilitasyon programına gerek yoktur. Sıklıkla evde yapılan egzersizler sonrası birkaç gün ya da hafta içinde normal yaşam ve spora dönmek mümkündür.
Menisküs Nakli Nedir?
Menisküs’leri ileri derecede hasar görmüş ve Menisküs’ün tamamen çıkartılması gereken hastalarda kadavralardan alınan dondurulmuş Menisküs dokuları, hastalık taşınmasını önlemek için yapılan testlerin ardından nakledilebilir. Ülkemizde henüz uygulaması çok sınırlı olan bu işlemin 10 yıllık takipteki başarısı % 60-80 arasındadır. Oldukça büyük bir cerrahi işlem gerektiren Menisküs nakli ile birlikte kemiğe yönelik ameliyatlar da gerekli olabilir. Yapılan testlere rağmen, milyonda üç civarında hastalık taşınması riski vardır. Başka bir insandan alınan dokular yerine sentetik Menisküs dokusunun üretimi ve nakli konusunda çalışmalar devam etmektedir.
Op. Dr. Ali YILMAZ
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı